“Alles wat ik weet over rouwverwerking heb ik geleerd van patiënten”
Manu Keirse is een veelgevraagd spreker op het gebied van verlies en verdriet. Hij schreef vele boeken over dit onderwerp en was gastspreker op het mini-congres rouwverwerking, georganiseerd door Hopsicegroep De Lelie. Openhartig vertelde Manu Keirse tijdens zijn lezing hoe hij in zijn studententijd leerde luisteren naar patiënten en hoe hij deze kennis heeft ingezet en nog steeds inzet om nabestaanden te helpen hun verdriet te verwerken.
Prof. dr. em. Manu Keirse is een Vlaamse klinisch psycholoog en doctor in de geneeskunde. Hij werkte onder meer als directeur patiëntenbegeleiding in de universitaire ziekenhuizen van de KU Leuven. Al jong was hij gefascineerd door de dood en met name hoe mensen omgaan met het verlies van een dierbare. Dat hij hier uiteindelijk zijn werk van heeft gemaakt, heeft hij te danken aan een van zijn medestudenten. “Tijdens mijn opleiding geneeskunde vroeg een van mijn medestudenten of ik tijdens haar vakantie langs wilde gaan bij haar ernstig zieke zus die in het ziekenhuis lag. Een strenge hoofdzuster liet me eerst drie oudere patiënten bezoeken voordat ik bij haar langs mocht gaan. Dit heeft er uiteindelijk toe geleid dat ik tijdens mijn studie vrijwilliger ben geweest op die afdeling. Ik heb daar heel veel geleerd over communicatie met patiënten.”
Ontvankelijk en eerlijk
Zijn belangrijkste les leerde Manu Keirse aan het sterfbed van de zus van zijn medestudente. Manu Keirse: “In het ziekenhuis werd nooit over de dood gesproken. Artsen en verpleegkundigen wisten altijd de juiste woorden te vinden. Zij konden bemoediging en hoop brengen waar ontreddering en hopeloosheid om de hoek kwamen kijken. In mijn onervarenheid kwam ik niet verder dan aandachtig kijken, belangstellend luisteren en vaak met verdriet in mijn ogen. Ik dacht dat ik nog veel te leren had, maar op haar sterfbed vertelde die bewuste zus dat dat nou juist was wat zij nodig had gehad. Zij leerde mij vooral te blijven wie ik was. Ontvankelijk en eerlijk. Om onmacht niet te verstoppen achter valse beloftes. Ik leerde van haar hoe je de overgang kunt maken van eenzaamheid naar gemeenzaamheid.”
Luisteren naar de ander
In de vele boeken die hij schreef beschrijft Manu Keirse dat je rouwarbeid moet doen om een verlies te overleven. “Allereerst moet je de werkelijkheid van het verlies onder ogen zien. Daarna komt het ervaren van de pijn van het verlies. Verdriet is heel normaal. Maak het bespreekbaar, dat zorgt voor begrip. Daarna moet je je leren aanpassen aan de wereld zonder die persoon. Tot slot moet je opnieuw leren houden van het leven en je herinneringen aan de overledene levendig bewaren. Je omgeving kan je hierbij helpen door te luisteren naar jouw verhaal, jouw verdriet.. Om rouwende mensen te helpen hoef je niet altijd wat te zeggen. Denk aan kleine gebaren, zoals eten brengen, boodschappen meenemen, een kaartje op de sterfdag. Zo kun je elkaar helpen bij het verwerken van verlies,” aldus Manu Keirse.
